- 1398/03/08 - 13:19
- زمان مطالعه : 4 دقیقه
- /Zr3T
نکاتی در مورد نمک/ لزوم مصرف نمک تصفیه شده یددار
نمک خوراکی حاصل ترکیب دو عنصر سدیم و کلر و اثرات نمک بر فشار خون به علت وجود عنصر سدیم (ماده موثر بر نمک) در این ترکیب است. در افرادی که سطح سدیم خون بالا و سطح پتاسیم خون پایینی دارند، خطر افزایش فشار خون که خود مسبب بیماری های قلبی و سکته است، افزایش می یابد.
سدیم به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می شود. به عنوان نمونه در شیر و خامه تقریبا معادل 50 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده و در تخم مرغ تقریبا معادل 80 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده وجود دارد. البته سدیم در غذاهای فرآوری شده به میزان بیشتری وجود دارد؛ در نان (تقریبا معادل 250 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس (تقریبا معادل 250 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در اسنک هایی مانند چیپس، فرآورده های غلات حجیم شده و ذرت بوداده (تقریبا معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده) و در چاشنی ها و سس ها مانند سس سویا (تقریبا معادل 7 میلی گرم در هر 100 گرم ماده) است.
افزایش دریافت پتاسیم در حد توصیه شده، فشار خون را کاهش می دهد.
کاهش مصرف سدیم نیز فشار خون را کاهش داده و از مرگ ناشی از بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری می کند. در حال حاضر در کشور ما نوعی از نمک های خوراکی تولید می شود که از پتاسیم به جای سدیم در ترکیب آن استفاده شده است. نمک پتاسیم برای درمان و جلوگیری از کاهش سطح پتاسیم در افرادی است که به سبب مصرف داروهای مُدر یا برخی داروهای دیگر یا برخی بیماری های خاص ممکن است دچار افت پتاسیم خون شوند. این نوع نمک با تجویز پزشک، مورد استفاده قرار می گیرد.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که میزان دریافت سدیم در بالغین باید کمتر از 2300 میلی گرم در روز (حدود 5 گرم) باشد. در سنین پایین تر (2 تا 15 سال) حداکثر میزان توصیه شده برای مصرف نمک باید کمتر از 3 گرم در روز باشد. مصرف زیاد نمک یا غذاهای شور باعث افزایش فشار خون، سکته های قلبی و مغزی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم، اِدِم یا ورم می شود.
برای پیشگیری از افزایش فشار خون و بیماری های قلبی و عروقی باید میزان نمکی که هنگام پخت به غذا اضافه می شود، کاهش یابد، سر سفره از نمکدان استفاده نشود و مصرف غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده و آماده که دارای مقادیر زیادی نمک هستند، تا حد ممکن، محدود شود.
توصیه می شود برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در هنگام تهیه غذاها، به جای نمک از سبزی های تازه یا خشک مانند آویشن، شوید، سیر، آب لیموترش یا آب نارنج استفاده شود و مصرف غذاهای شور مانند آجیل شور، انواع فرآورده های غلات حجیم شده، چیپس، انواع ترشی ها، انواع شور نظیر خیارشور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و غذاهای کنسروی کاهش یابد.
جوش شیرین که ممکن است در انواع نان و کیک به کار رود نیز دارای مقدار زیادی سدیم (عنصر موثره نمک) است. بنابراین در افرادی که به علت ابتلا به بیماری، محدودیت مصرف نمک دارند توصیه بر این است که مصرف مواد حاوی جوش شیرین را محدود کنند. .
لزوم مصرف نمک یددار تصفیه شده
نمک تصفیه نمکی است که در آن ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است. نمک خوراکی باید از نوع یددار و تصفیه شده باشد. نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا، میزان ید را بهتر و به مدت بیشتری حفظ می کنند.
نگهداری و ذخیره کردن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از 6 ماه) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود، بنابراین برای حفظ ید در نمک باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف دربسته پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه کرد تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آن در بدن می شود. البته توصیه می شود که از خرید هر نوع نمک با عنوان "صادراتی-صنعتی" خودداری شود.
در پایان تاکید می شود که از مصرف نمک دریا که فاقد ید کافی و دارای ناخالصی است، جلوگیری و به وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت روی بسته بندی نمک یددار تصفیه شده، توجه شود و در هنگام خرید نمک حتما عبارت "نمک یددار تصفیه شده" بر روی بسته بندی نمک درج شده باشد و از خرید هرگونه نمک با عنوان "صادراتی صنعتی" و یا "نمک دریا" خودداری شود. البته نمک باید به مقدار بسیار کم، مصرف شود و همان مقدار کم نیز فقط از نوع تصفیه شده یددار باشد.
منبع : برگرفته از جزوات آموزشی دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداشت
